روانشناسي يادگيري
هيلگارد روانشناس آمريكايي در يك تعريف جامع يادگيري را اينگونه تعريف مي كند: يادگيري يعني تغيير نسبتاً پايدار در رفتار كه بر اثر تجربه در تواناييهاي بالقوه فرد بوجود مي آيد.
يادگيري در زندگي انسان چه نقشي دارد؟
نقص يادگيري در همه صحنه هاي زندگي نمايان است. يادگيري تنها آموختن مهارتي خاص با مطالب درسي نيست، بلكه در رشد هيجاني، رشد شخصيتي، تعامل اجتماعي انسان دخالت دارد. انسان ياد ميگيرد كه از چه چيزي بترسد، چه چيزي را دوست بدارد و كجا چگونه رفتار  كند. در واقع نوزاد از همان لحظه تولد درگير فرايند يادگيري مي شود و اين توانايي است كه باعث پيشرفت و تفاوت روزانه او تفاوت انسانهاي يك نسل از انسانهاي قبل از خودشان مي شود.

تاريخچه و تعريف اختلالات يادگيري
از اوايل دهه سال 1960 مطالعه درباره كودكاني كه عليرغم داشتن هوش عادي قادر به تحصيل و يا ادامه آن بدون بهره گيري از آموزشهاي ويژه نبودند، يا روزي مطالب را به خوبي فراگرفته و روز ديگر آنرا فراموش مي كردند و يا در بعضي دروس نمرات قابل قبول و خوب داشته و در بعضي مردود مي شدند شروع شده است.

ويژگي هاي كودكان با اختلالات يادگيري:
1. عليرغم هوش عادي و قابل قبول در يادگيري ناتوان هستند.
2. عدم موفقيت تحصيلي ارتباطي به عواملي مانند مسائل اقتصادي، خانوادگي، افسردگي يا اضطراب دوران كودكي، اختلالات حسي و معلوليت هاي حركتي كه مانعي در پيشرفت تحصيلي هستند ندارد.
3. ناتواني هاي يادگيري اكثراً همراه با بي قراري، بيتوجهي و بي دقتي است.

   مشخصات باليني كودكان با اختلالات خواندن:
1. نارسا مي خوانند (حذف و يا اضافه كردن حروف و يا تحريف هاي لغتي)
2. مشكل در تشخيص حروف چاپي دارند (ولي قادر به رونويسي كردن از روي حروف هستند)
3. در دستورالعمل هاي پيچيده دستوري ضعف دارند(در استنباط و استنتاج)
4. سرعت خواندن آنها كند است.
5. هجي كردن آنها بسيار ضعيف است.
6. ممكن است يك واژه را از وسط يا انتهاي يك جمله نوشته شده و يا چاپ شده شروع كند.
7. حروف را پس و پيش مي خوانند.
8. اشكال در فراموش كردن مفاهيم كلمات خوانده شده دارند.
9. سرعت قرائت آنها كم و غالباً با حداقل فهم همراه است.

 مشكلات باليني كودكان با اختلال نوشتن:
        1. اشتباه نوشتن كلمات هم صدا
        2. عدم دقت در دندانه كلمات و نقطه ها
        3. زياد و كم كردن حروف در ديكته نويسي
        4. نوشتن حروف بر اساس آنچه كه مي شنود.
        5. جا انداختن حروف يا كلمه
        6. قرينه نويسي
        7. وارونه نويسي
        8. بدخط و ناخوانا نوشتن حروف و كلمات
        9. اشتباه در هجي كردن

ب) اختلال مربوط به رشد رياضيات يا ناتواني در يادگيري رياضيات: يك اختلال جدي در مهارتهاي رياضي است كه با سن تقويمي و هوش كودك توجيه پذير نيست و عملكرد در مهارتهاي رياضي به شكل معني دار پايين تر از ظرفيت فكري و پايه تحصيلي او است. كودكاني كه ناتواني در رياضي دارند به ميزان كودكاني كه ناتواني در خواندن يا گفتار دارند از نظر اجتماعي معيوب به نظر نمي رسند.
اين دسته از كودكان صرف نظر از اختلال در مهارتهاي رياضي ممكن است درمهارتهاي ديگر تحصيلي از جمله خواندن،نوشتن،هجي كردن مشكل داشته باشند ولي درجه آن به ميزان مشكل موجود در رياضي نيست. اختلال در توجه و اختلالات رفتاري و ارتباطي نيز ممكن است با مشكلات رياضي ارتباط كامل داشته باشد.
ميزان شيوع ناتواني در يادگيري رياضي از نيم درصد كودكان تجاوز نمي كند.

مشخصات باليني كودكان با اختلالات رياضيات
        1. اشكال در يادگيري شمردن معنادار
        2. اشكال در يادگيري تسلط به نظم اعداد اصلي و ترتيبي
        3. قاطي كردن علائم رياضي (جمع، تفريق، ضرب و تقسيم)
        4. اشكال در تحليل مطالب
        5. اشكال در تداعي علائم شنيداري و ديداري
        6. اشكال در درك نگهداري تعداد
        7. عدم انجام محاسبه با سرعت موردانتظار
        8. اشكال در حافظه و توجه
        9. اشكال در شمارش پول و گفتن زمان

   علام باليني اختلال يادگيري
سن پيش دبستاني
- نسبت به بچه هاي ديگر، ديرتر صحبت مي كند.
- هنگام محاوره براي يافتن كلمات صحيح ناتوان است.
- نمي تواند در يك بسته بندي خاص، كلمات را به سرعت نام ببرد.
- در قافيه ساختن مشكل دارد.
- در يادگيري الفبا، روزهاي هفته، رنگ ها، شكل ها و اعداد مشكل دارد.
- فوق العاده بيقرار است و براحتي حواسش پرت مي شود.
- نمي تواند از دستورات يا قواعد پيروي كند.

 كودكستان تا كلاس چهارم
- در يادگيري ارتباط بين حروف و صداها كند است.
- نمي تواند صداها را با هم تركيب كند تا كلمات را بسازد.
- اشتباهات ثابتي در خواندن و هجي كردن دارد.
- مشكلاتي در به ياد آوردن توالي ها و زمان دارد.
- در يادگيري مهارتهاي جديد كند است.
- در برنامه ريزي مشكل دارد.

 كلاس پنجم تا سوم راهنمايي
- در يادگيري پيشوندها، پسوندها، ريشه كلمات و ساير روش هاي خواندن كند است.
- از خواندن با صداي بلند پرهيز مي كند.
- در رياضيات با مساله هاي نوشتني مشكل دارد.
- در قسمت واحدي از يك متن نوشته شده يك كلمه را بصورت هاي مختلفي هجي مي كند.
- از تكاليف خواندني و نوشتني پرهيز مي كند.
        - در به يادآوري و درك آنچه خوانده است، مشكلاتي دارد.
- كارها را به كندي انجام مي دهد.
- مشكلاتي در درك، يا تعميم دادن مفاهيم دارد.
        - دستورات و اطلاعات را اشتباه مي خواند.
          نارسايي هاي يادگيري و اختلال هاي هيجاني
       مدرسه بخش عمده اي از زندگي كودك را تشكيل مي دهد. تجربه هاي مدرسه، بر تحول نخستين كودك تاثير دارد. منطقي به نظر مي رسد كودكي كه در يادگيري با دشواري قابل توجهي روبرو مي شود، با پي آمدهاي منفي آن در آينده مواجه خواهد شد. در واقع، تحقيقات نشان داده است كه تعدادي از مشكلات هيجاني خاص در افراد مبتلا به نارسايي هاي يادگيري با فراواني بيشتري مشاهده مي شود. به طور ويژه، ممكن است تلاش هاي كودك براي مقابله با اختلال يادگيري و شكست هاي پي در پي ناشي از آن به مشكلات هيجاني از قبيل افسردگي، اضطراب، حرمت خود پايين، پرخاشگري و ... منجر شود.   

 پرورش حرمت خود:
هدف كلي اينگونه مداخله ها بايد ساختن خود پنداره كودك باشد، بدون اينكه خود محوري كودك را تقويت كند و به رد ديگران بپردازد.
به علاوه بايستي اضافه كرد كه، دانش آموزان مبتلا به نارسايي هاي يادگيري در مقايسه با همسالان بدون نارسايي، مفهوم خود و حرمت خود ضعيف تري دارند. ممكن است اين امر ناشي از شكست هاي مكرري باشد كه اين كودكان تجربه مي كنند. در ضمن ممكن است دانش آموزان مبتلا به نارسايي هاي يادگيري، نارسايي هاي خود را تعميم دهند و يك تصوير كلي منفي از خود داشته باشند.
سئولات مختلفي مطرح مي شود كه براي درمان و حل مشكل اين افراد چه بايد كرد؟ آنچه مهم است اين است كه بدانيم راهبردهاي مختلفي استفاده مي شود كه بسته به نگرش كودك، خانواده محيط دوستان ميتواند متفاوت باشد. در تلاش هاي صورت گرفته به منظور ترميم و حمايت از كودكان مبتلا به نارسايي هاي يادگيري، اين نكته مهم است كه بدانيم اين كودكان نيز داراي استعدادها و توانايي هاي منحصر به فرد بوده كه با نارسايي هاي آنها ارتباطي ندارد و گاهي اوقات اين تواناييها به راحتي به فراموشي سپرده مي شود.

 مقابله با افسردگي و اضطراب:
هنگامي كه به افسردگي دوران جواني مي انديشيد، ممكن است جواني غمگين و كناره گير را تصور كنيد، ولي اين تصوير در مورد كودكان كم سن و سال تر صدق نمي كند. كودكان پيش دبستاني افسرده ممكن است بيش فعال و پرخاشگر يا نافرمان به نظر آيند كه اين امر تا حدودي به اين علت است كه آنها مهارت زباني مناسب براي ابراز احساسات خود ندارند. 
كودكاني كه افسردگي و اضطراب ناشي از نارسايي هاي يادگيري را تجربه مي كنند، در تغيير ذهنيت منفي خود نياز به كمك دارند.

كاهش رفتار پرخاشگرانه و ايذايي:
ريشه هاي پرخاشگري دوران كودكي، گوناگون است . اگر كودكان شيوه اي ديگر براي ابراز ناكامي خود نيابند، به برون ريزي هيجاني مي پردازند.
مهارتهاي اجتماعي ضعيف همچنين مي تواند منجر به رفتار پرخاشگرانه گردد. پرخاشگري در اوايل دوران كودكي به هر علتي كه صورت گيرد، هشداري جدي است كه بر وجود مشكلات مهم دلالت ميكند و توجهي فوري مي طلبد.

      عللي را كه براي شكست اين كودكان در امر يادگيري شايسته ذكر است چنين مي توان خلاصه كرد:
الف) فقدان انگيزش كافي
ب) فقدان توجه ودقت بيش از اندازه به جزئي ازكل
ج) فقدان هماهنگي لازم در حركات
د) وراثت و مسائل ژنتيكي
ه) مشكلات بيوشيميايي
و) عدم تعادل هورموني

 مشكلات اين كودكان به اين صورت است كه سريعاً آمادگي خود را براي برداشت اطلاعات مهم و انجام تكاليف طولاني از دست مي دهند، در سئوالات چند جوابي سعي مي كنند اولين جواب را از تمرين و مرور ذهن و دسته بندي لغاتي كه با يكديگر ارتباط دارند استفاده نمي كنند و در نتيجه دچار نارسايي حافظه و محركهاي شنوايي و بينايي مي شوند.
بي ثباتي، تغييرات در خلق و خو، عدم تمايل به اجتماعي شدن، انتظار شكست درموقعيت هاي جديد، تسليم شدن در صورت مواجه شدن با مسائلي كه به آساني قابل حل نيست و به جاي تلاش و پافشاري در پيدا كردن راه حل شكست را قبول مي كنند.
اختلال در مهارتهاي تحصيلي ممكن است مربوط به ضعف در رشد خواندن يا نوشتن و يا مربوط به ضعف رشد در رياضيات باشد كه به شرح هر يك به طور جداگانه خواهيم پرداخت:
الف) اختلال مربوط به رشد خواندن ونوشتن: از آنجاييكه مشكلات خواندن در ارتباط با بسياري از مشكلات گفتاري و نوشتاري است نام هاي مختلفي براي اين دسته از مشكلات وجود دارد كه متداولترين و سردسته آنها خوانش پرشي است.
خوانش پرشي صرفا سندرم آموزشي است و با آغاز خواندن و نوشتن كودك شروع مي شود و كودك هنگام نوشتن بيشتر ازخواندن دچار مشكل مي گردد.
درخوانش پرشي يك ناهمخواني معنا دارد پايين تر از ظرفيت فكري كودك با عملكرد درخواندن وجود دارد. اين افراد در بازشناسي و خواندن كل واژه ها (زبان پرشي واژه شناختي) و ارتباط بين حروف و صداي آنها در واژه هاي نا آشنا و خواندن پريشي واج شناسي، مشكل دارند. ناتواني در يادآوري و يا نتيجه گيري مطالب خوانده شده و يا پاسخ دادن به پرسشهايي درباره داستان اكثراً با اشكال انجام مي گيرد.
خوانش پرشي در پسران چهار برابر بيشتر از دختران و دركودكان سنين دبستاني در آمريكا و كانادا بين 3 تا 15 درصد گزارش شده است.